Πρίν κανένα εξάμηνο μετά από συνεχή ενόχληση στον αυχένα και στην θωρακική μοίρα απευθύνθηκα σε ένα κορυφαίο φυσιοθεραπευτή στο χώρο. Η γνωμάτευση ήταν ότι το πρόβλημα είναι μια μικρή ανισοσκελία και ελαφρά πλατυποδία. Δεν διαφωνώ με την σκέψη ότι μια αλλαγή στο πέλμα, και κατ’επέκταση στη λεκάνη μπορεί να επηρεάσει το άνω μέρος του κορμού. Έχω επισημάνει πολλές φορές την ανάγκη να σκεφτόμαστε σε συστήματα και όχι σε κομμάτια. Συνολικά και όχι τμηματικά. Η εξήγηση σε γραφική αναπαράσταση, ζητώ συγνώμη για τη ζωγραφική.
Η λύση; ειδικοί πάτοι που θα αντιμετώπιζαν το θέμα της ανισοσκελίας και του πρηνισμού. Ενα εξάμηνο μετά και…δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Αντιθέτως μπορω να πω ότι χειροτέρεψαν. Μετά απο μαγνητική επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη κυλης στην αυχενική μοιρα. Ο ορθοπεδικός ακύρωσε την περιπτωση οι πάτοι να μπορούσαν να βοηθήσουν στο οτιδήποτε. Μετά απο συζητηςεις με ορθοπεδικούς και δίκη μου έρευνα,πέταξα τους πάτους όπως επίσης και όλα τα παπούτσια μου που δεν πληρούν τα δεδομένα. Ποια δεδομένα; Διάβασε λίγο παρακάτω.
Ο Leonardo da Vinci θεωρούσε το ανθρώπινο πόδι ένα φανταστικό σύστημα ανάρτησης του βάρους που αποτελείται από ένα τέταρτο του συνόλου των οστών στο ανθρώπινο σώμα, ένα αριστούργημα της μηχανικής και ένα έργο τέχνης.
Λίγη θεωρία: Ο προσαγωγός του μεγάλου δακτύλου του ποδιού εκφύεται από την μεσοοπίσθια πλευρά της πτέρνας και καταφύεται μέσα στο μεσαίο σησαμοειδές οστό του μέγαλου δακτύλου (Kendall). Σε λαικούς όρους είναι ένας μυς που τρέχει εσωτερικά από το οστό της πτέρνας μέσα από την καμάρα στο εσωτερικό μέρος του μεγάλου δάκτυλου.
Η δράση του είναι να κάμπτει και να υπτιάζει το πρώτο μετατάρσιο, έξω στροφή της κνήμης, και την ανύψωση του έσω επιμήκους τόξου (Wong). Συμβάλλει επίσης στη σταθεροποίηση και υπτιασμού του πέλματος ενάντια της τάσης πρηνισμού στο περπάτημα, αλλά και στην όρθια στάση. Με απλά λόγια, αδύναμια αυτού οδηγεί σε πρηνισμό του ποδιού ή αλλιώς πλατυποδία. Σε άτομα τα οποία παρουσίαζουν πρηνισμό και έξω στροφή στο πέλμα το να γυμνάσουμε τον προσαγωγό του μεγάλου δακτύλου θα βοηθήσει στο να επαναφέρει κατά ένα ποσοστό τουλάχιστον τη λειτουργικότητα στο πέλμα.
Ορθοπεδικά; Σόλες; Κάθε φορά που βάζεις κάποιον να φορέσει ορθοπεδικό παπούτσι δημιουργείς καινούργια προβλήματα αντιμετωπίζοντας αυτά που δεν υπάρχουν λεέι ο dr. Hartmann. Η αψίδα ενδυναμώνεται υπο πίεση σε οποιοδήποτε μοντέλο. Κανένας πολιτικός μηχανικός δεν θα την υποστήριζε από κάτω, θα αποδυνάμωνε όλη την κατασκευή.
Το γυμνό πέλμα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ιδιοδεκτικότητας και της ισορροπίας, μας δίνει καλύτερη αίσθηση του χώρου και καλύτερη κίνηση. Σύμφωνα με τον Dr. Stahelli
1. Η βέλτιστη ανάπτυξη του ποδιού είναι εφικτή κατά το γυμνό περπάτημα.
2. Ο πρωτεύων ρόλος του παπουτσιού είναι η προστασία του πέλματος από τραυματισμό ή μόλυνση.
3. Σφιχτά παπούτσια μπορεί να δημιουργήσουν παραμόρφωση, αδυναμία και απώλεια κινητικότητας.
4. Ορθοπεδικά παπούτσια είναι κακός χαρακτηρισμός.
Το να φοράμε παπούτσια, αθλητικά και μη, “ειδικά” με αερόσολες, υποστηρίξεις και υπεριψομένη φτέρνα το μόνο που κάνουμε είναι να τεμπελιάζουμε τους μύες υπεύθυνους για την καμάρα του πέλματος. Οι καμάρες πέφτουν, οι αχίλλειοι κοντένουν. Είναι σαν να βάζεις το πόδι σου σε γύψο. Αυτό μπορεί να επηρρεάσει με τη σειρά του την κινητικότητα, που επηρεάζει την θέση σώματος, την κίνηση και τελικά μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό.
Έχεις σκεφτεί γιατί το συγκεκριμένο τελευταίο “αερόσολα διαστημική ανάρτηση 3000” παπούτσι να είναι καλό για σένα; Λες και όσο πιο ακριβό το παπούτσι τόσο λιγότερη η αίσθηση με το περιβάλον (το έδαφος στη συγκεκριμένη). Και αν όντως κάτι τέτοιο ισχύει (προστασία) έχει αποδειχθεί; Αντίθετα με το τι πιστεύεις από τις δηλώσεις των μεγάλων εταιριών, όλο αυτά τα αντικραδασμικά δεν κάνουν τίποτα στο να μειώσουν το χτύπημα (Richards).
Όσο πιο μαλακό και σκέφτεσαι “καλά απίστευτο παπούτσι”. Ο λόγος; Γιατί αν ανήκεις στο 99% του πλυθησμού που τρέχει heel strike first (πρώτα η φτέρνα ακουμπάει το πάτωμα) φυσικά και σε ενδιαφέρει αυτό. Το θέμα είναι ότι τη στιγμή που σκάει η φτέρνα το γόνατο αποροφάει τους κραδασμούς ασχέτως αερόσολας. Αν αλλάξεις τη βιομηχανική στο τρέξιμο σου, τότε ο αστράγαλος μαζι με το γόνατο λειτουργούν σαν αναρτήσεις. Γεννήθηκες με την ικανότητα να τρέχεις. Όχι με παπούτσια. Τουλάχιστον όχι με τα παπούτσια που νομίζεις. Βγάλε απο κάποιον τα παπούτσια και βάλτον να τρέξει στο δρόμο. Αντί να σκαέι με τις φτέρνες θα σκάει με το μπρος μέρος του πέλματος στα πρώτα 100 μέτρα. Το να τρέχεις με το να χτυπάς τη φτέρνα σε τρώει ζωντανό (Starrett).
Μια 2ετής ανεπίσημη, αδημοσίευτη έρευνα του dr. Nick Campitelli (2012-2014) έδειξε ότι μια αθλήτρια βελτίωσε σημαντικά τον πρηνισμό όταν σταμάτησε να τρέχει με αθλητικα κλασικά παπούτσια και τα άλλαξε σε τύπο γνωστο ως minimal. Αυτό δεν είναι το άμεσο αποτέλεσμα του απλά να φοράς ένα μινιμαλιστικό παπούτσι. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του τι συμβαίνει όταν γυμνάζεις το πέλμα και το αφήνεις να λειτουργήσει με τον τρόπο που πραγματικά πρέπει για να γίνει ισχυρότερο.
Ο Dr. Daniel Lieberman βιολογικός ανθρωπολόγος στο πανεπιστήμιο του Harvard πιστεύει ότι “πολλοί τραυματισμοί στα γόνατα την εποχή μας έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι ο περισσότερος κόσμος τρέχει με παπούτσια που βασικά αποδυναμώνουν το πέλμα, προκαλούν υπερ-πρηνισμό, και δημιουργούν προβλήματα στα γόνατα” . Μέχρι το 1972 όπου και παρουσιάστηκε το πρώτο μοντέρνο αθλητικό παπούτσι, οι άνθρωποι έτρεχαν με παπούτσια με λεπτές σόλες είχαν πιο γερά πόδια και λιγότερους τραυματισμούς” (Daoud).
Και τι γίνεται με τις σαγιονάρες και τέτοιου τύπου ανοιχτά παπούτσια; Οτιδήποτε είναι ανοιχτό από πίσω μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα. Κάνε ένα πείραμα. Κάτσε όρθιος χωρίς παπούτσια και σήκωσε το μεγάλο δάχτυλο προς τα πάνω. Τι νοιώθεις; Όλη η καμάρα ενεργοποιείται. Αυτό λόγω της πελματειαίας περιτονίας η οποία τεντώνεται και παραμένει σφιχτή. Όταν περπατάς με ανοιχτό παπούτσι ή σαγιονάρα, κάμπτεις το μεγάλο δάχτυλο στην προσπάθεια να την κρατησείς στο πέλμα, και φυσικά το τίμημα το πληρώνει η πελματειαία περιτονία…
Μπορεί ο καθένας να τρέξει χωρίς παπούτσια; Φυσικά όχι. Η αλλαγή είναι τεράστια και μπορεί να έχει και επιπτώσεις πιο ψηλά στην κινητική αλυσίδα. Μπορείς όμως να αρχίσεις να περπατάς ξυπόλητος σε ασφαλή περιβάλοντα όπως στο σπίτι σου ή σε μια αίθουσα γυμναστηρίου για αρχή.
Αν αποφασίσεις να το κάνεις , ιδανικά φόρα κάτι το οποίο να είναι επίπεδο, δηλαδή η φτέρνα να μην είναι πιο υπεριψομένη από το μπροστινό μέρος του πέλαμτος (zero toe drop). Υπάρχουν πολλά στην αγορά όπως το Nike free και new balance minimus. Επίσης θα πρέπει να προσαρμόσεις και το στύλ τρεξίματος ειδικά αν χτυπάς με φτέρνα πρώτα. Ένα παράδειγμα μπορείς να δείς στην εικόνα απο ένα άρθρο του Romanov που επεξηγεί πως μπορείς να μειώσεις κατά 50% τους κραδασμούς στο γόνατο ενώ τρέχεις με την pose τεχνική (Arendse).
Απο τη στιγμή που έκανα την αλλαγή δύο πράγματα έχουν συμβεί. Δεν πονάνε τα πέλματα μου και νοιώθω πολύ περισσότερη σταθερότητα.
Τα πέλμα είναι ένας σούπερ ευαίσθητος μηχανισμός που είναι ικανός για τις πιο λεπτομερείς διορθώσεις. Τα παπούτσια είναι σαν να απενεργεποιείς τους αισθητήρες φωτιάς σε ένα σπίτι. Θα προσπαθούσες ποτέ να κάνεις προπόνηση για άνω κορμό φορώντας λαστιχένια γάντια με υπερβολική επένδυση;
Σε οποιαδήποτε περίπτωση πάντα συγκρίνουμε με την θέση αναφοράς. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η θέση αναφοράς είναι χωρίς παπούτσια. Όποιος πάει να με πείσει ότι είναι καλύτερο να τρέχω ή να περπατάω με υπερ αντικραδασμικά αθλητικά πρέπει να με πείσει ότι το να είμαι χωρίς παπούτσι ή/και minimal είναι κακό.
Βιβλιογραφία
Kendall, Florence P et al. Muscles: Testing and Function, with Posture and Pain 5th Edition. Baltimore, Maryland: Lippincott Williams & Wilkins. 2005.
Richards CE and P J Magin, R Callister.Is your prescription of distance running shoes evidence-based? Br J Sports Med ;43:159-162. 2009
McDougall, Christopher. Born to Run: A Hidden Tribe, Superathletes, and the Greatest Race the World has Never Seen. New York: Alfred A. Knopf. 2009. Kindle.
Dr. Starrett, Kelly and T.J. Murphy. Ready to Run: Unlock Your Potential to Run Naturally. Las Vegas: Victory Belt Publishing. 2014. Kindle
Daoud, et al. Foot Strike and Injury Rates in Endurance Runners: A Retrospective Study. Med Sci Sports Exerc ; 44(7): 1325–1334. 2012
Arendse, R. E., et al. Reduced Eccentric Loading of the Knee with the Pose Running Method. Med Sci Sports Exerc; 36(2): 272–277. 2004
Staheli, Lynn T. Shoes for children: a review. Pediatrics 88: 371-375. 1991
Wong, SY. Influence of the abductor hallucis muscle on the medial arch of the foot: a kinematic and anatomical cadaver study. Foot Ankle Int;28(5):617-20. 2007.
Πολύ ενδιαφέρον οπτική γωνία! !Για την αφαίρεση μέρους είτε ολόκληρου μηνίσκου ποια θα ήταν η γνώμη σου; Εκεί πιστεύω πως ενα αντικραδασμικό παπούτσι βοηθάει στην απορρόφηση κραδασμών που το γόνατο πλέον επιβαρύνεται περισσότερο στο να το κάνει
Το καλύτερο είναι το φυσικό.Δέκα εκατ. χρόνια τώρα που υπάρχει το ανθρώπινο είδος περπατάει,τρέχει και κάνει οτιδήποτε θεωρούμε σκληρό στους πιο τραχείς βράχους αλλά και σε μαλακό χώμα και σε άμμο.Συνήθισε το σώμα σου ξυπόλυτος ομαλά και θα τελειοποιηθεί.
Χαίρομαι που σου άρεσε. Μάνο εκεί προέχει η ασφάλεια στην άρθρωση. Ναι θα συμφωνήσω θα έτρεχα με ενίσχυση.
Συγχαρητηρια για το κατατοπίστικότατο άρθρο!
Απαντάει σε πολλά ερωτηματικά καθότι ειμαστε πλατύποδες οικογενειακώς! (και ταυτόχρονα εξαιρετικά δραστήριοι)
Προφανώς θα υπάρχει συσχετισμός με πλατυποδία, κότσι, χαλαρούς συνδεσμούς και κράμπες στα δάκτυλα του ποδιού.
Η ξυπόλητη βάδιση πιστεύετε θα βοηθούσε σε όλα αυτα? Υπάρχουν κάποιες ειδικές ασκήσεις για κότσι?
Υποθέτω ότι η “παθητική” αντιμετώπιση -στήριξη είναι λανθασμένη είτε όταν αφορά την καμάρα είτε άλλα προβλήματα της περιοχής. (κότσι).
Το κότσι συνήθως είναι αποτέλεσμα πρηνισμού στον αστράγαλο – πλατυποδία. Στην συγκεκριμένη περίπτωση θα κοιτούσα σε παθητική στήριξη.
Nick πραγματικά διαφορετική άποψη! Έίμαι 50 ετών και φοράω εδώ και δύο χρόνια Nike Air max και περπατώ μόνον, δεν κάνω τρέξιμο. Εδώ και 9 μήνες παλεύω με κάταγμα καταπόνησης ανάμεσα στο 2ο – 3ο μετατάρσιο (μαγνητική). Έβαλα γύψο για 5 εβδομάδες, και μόλις άρχισα περπάτημα ξαναπρηζόταν (οίδημα!)… Πρήξιμο μόνο στο περπάτημα… έστω και 200-300 μέτρων. Η ιστορία ξεκίνησε με μποτάκι δερμάτινο που δεν έλεγε να ανοίξει και επέμενα (όχι αθλητικό). Πιστεύεις ότι τα αθλητικά που φοράω εδώ και μήνες χειροτερεύουν την κατάσταση στο περπάτημα; Γιατί αργεί να επανέλθει; Ποια αθλητικά συνιστάς για περπάτημα; Για το χειμώνα είναι καλά τα δερμάτινα αθλητικά μποτάκια;
Αγαπητέ μου
Λόγω ηλικίας(;) τα τελευταία χρόνια έχω κότσι στο δεξί πόδι κ διαπίστωσα ότι κάποιο αθλητικό παπούτσι όχι μόνο δεν με βοηθούσε στο καθημερινό περπάτημα των έξι χλμ αλλά προξενούσε πόνο (υποφερτό) στο πέλμα. Το ίδιο κ με καποια από τα κανονικά παπούτσια που έσφιγγαν το πόδι. Με τους ορθοπεδικούς, δυστυχώς, δεν βρήκα άκρη. Ξεκίνησα λοιπόν να περπατώ με κάποια από τα κανονικά παπούτσια τα οποία δεν έσφιγγαν το πόδι κ έτσι ο πόνος στο πέλμα εξαφανίστηκε βαθμιαία. Υπάρχει όμως πρόβλημα εάν περπατώ με κανονικά παπούτσια δεδομένου ότι είχα πριν από μερικά χρόνια σπάσει το οστούν κάτω από την αριστερή φτέρνα; Έχετε κάποια αθλητικά να μου συστήσετε; Σας ευχαριστώ για το κατατοπιστικό σας άρθρο κ για την ευγενική σας απάντηση κ καλή κ ευλογημένη χρόνια!
Τα παπούτσια που έσφιγγαν το πόδι ήταν το πρόβλημα;
Πιστεύω οποιοδήποτε παπούτσι είναι φτιαγμένο για τρέξιμο ίσως βοηθήσει. Επίσης καλο θα ήταν να επισκεφθείτε έναν καλο φυσιοθεραπευτή να κοιτάξετε το ενδεχόμενο των πάτων. Καλή χρονιά!
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα καί γιά πρώτη φορά τα ακούω.
Όμως επειδή η ζωή μας αναγκάζει να φοράμε κάτι γιά να περπατάμε, πώς πρέπει να είναι αυτό ; Το 98% του κόσμου δεν γνωρίζει βασικά πράγματα. Αυτό είναι γεγονός. Εκείνο στο οποίο ακουμπάει με ελπίδα, είναι σε επισημάνσεις τύπου “ανατομικό” καί κάτι τέτοια. Τι κάνω ; Το παίρνω ;
Κι αν όχι, τότε τι ; Συγκεκριμένα.
Ευχαριστώ
Γεια σου Γιώργο!
Για το ανατομικό κομμάτι εγώ φοράω καθημερινά πάτους που μου τους έχει “φτιάξει” ο φυσιοθεραπευτής μου. Δεν υπάρχει τίποτα έτοιμο για όλους!
Εξαιρετικά ενδιαφέρον. Βρήκα το κείμενο σας, ψάχνοντας τι παπούτσια πρέπει να φοράει ο γιος μου αφού του βρήκανε πλατυποδια. Ο ορθοπεδικός σύστησε αθλητικό παπούτσι χειμώνα – καλοκαίρι. Επειδή όμως το καλοκαίρι του είναι δύσκολο να φοράει κλειστά παπούτσια, νομίζετε ότι τα πέδιλα τύπου crocks , που έχουν πιο ενισχυμένη καμάρα από τα απλά πέδιλα, θα είναι βοηθητικά για να μην πονάει το πόδι του από την πλατυποδια και φυσικά να αναπτύσσεται σωστά το πέλμα του; Σας ευχαριστώ.
Ειδικά για ενίσχυση καμάρας θα έφτιαχνα πατους σε έναν εξειδικευμένο φυσιοθεραπευτή. Επίσης ορισμένες ασκήσεις πιθανόν να βοηθήσουν όπως αυτές για τον πρόσθιο κνημιαιο.